Komt wijsheid met de jaren?

‘Je bent nooit te oud om iets te leren’ of ‘wijsheid komt met de jaren’; het zijn populaire spreuken die de kracht van je hersenen laten zien. Er zijn namelijk dingen die je brein nooit verleert. Of die je soms zelfs beter kunt als je ouder wordt.  Dr. Martin van Boxtel (arts en onderzoeker bij Alzheimer Centrum Limburg en MUMC) legt o.a. uit welke invloed ouder worden op je hersenen heeft. En dat je je hersenen kan trainen door zoveel mogelijk nieuwe dingen te blijven ontdekken en jezelf uit te blijven dagen. “Een goede conditie van je brein kan er zelfs voor zorgen dat eventuele klachten door bijvoorbeeld een hersenaandoening later tot uiting komen.” 

Sorry ‘het is de leeftijd’

Zonder dat we ons er bewust van zijn, schrijven we onze ‘gebreken’ vaak toe aan ouder worden. Om dit te illustreren gebruikt Martin het voorbeeld van vergeetachtigheid. “Het gebeurt iedereen wel eens, je kan niet op een naam komen of je bent iets belangrijks vergeten te doen.

Wat opvalt is dat jongeren en ouderen er een andere oorzaak aan geven. Als je een jongere vraagt naar de oorzaak zul je vaak een reden horen die buiten de persoon zelf ligt, zoals; slecht geslapen of teveel gedronken. Maar als je een ouder persoon vraagt naar de oorzaak benoemen ze meestal een oorzaak die in hun eigen biologie ligt zoals; dat het ‘allemaal wat minder wordt daarboven’.” 

Nooit te oud om te leren

Martin: “Hoewel het heel logisch is om te denken dat je dingen vergeet doordat je ouder wordt, is dit niet het geval.” Je kunt je hersenen namelijk heel goed onderhouden en zelfs verbeteren als je ouder wordt. Je verbale vaardigheden, spreken en het leren van een nieuwe taal zijn allemaal vaardigheden die je hersenen heel goed blijven kunnen.” De spreuk ‘Je bent nooit te oud om iets te leren’ klopt volgens Martin dus als een bus. 

Onderhoud je ‘snelheid’

“Als je ouderen vraagt wat achteruit gaat aan hun brein, dan is het antwoord vaak ‘mijn geheugen verslechtert’.” Martin weerlegt dit. “Dat je geheugen minder wordt is niet persé het geval. Wat wel minder wordt is de snelheid waarmee je hersenen informatie verwerken. Als het je lukt om die snelheid te compenseren onderhoud je daarmee ook andere cognitieve vaardigheden, zoals het geheugen.”

Het artikel gaat onder dit blok verder

Gratis online training: HersenCoach

De HersenCoach is een gratis online training van vijf weken. Iedere week delen hersenexperts zoals Prof. Dr. Erik Scherder wetenschappelijk onderbouwde tips, video’s en opdrachten.

Al 50.000 mensen gingen je voor en beoordeelden het programma met een 8.

Meld je gratis aan

De trukendoos

Maar het is niet vreemd te denken dat je geheugen je langzaam in de steek laat als je ouder wordt. Ook Martin herkent bij zichzelf dat hij op een andere manier met kennis en onthouden omgaat nu hij ouder wordt. “Dit ligt niet alleen aan dat je iets niet meer kunt onthouden, maar ook dat je dingen misschien niet meer hoéft te onthouden. “Wie kent er tegenwoordig nog een telefoonnummer uit zijn hoofd? Het mobieltje heeft dit overbodig gemaakt.” 

Wijsheid komt met de jaren

“Toch is het niet zo dat ouder worden helemaal geen invloed heeft op ons brein. Als je dit vertaalt naar cognitieve vaardigen zijn er vaardigheden die zich langzaam ontwikkelen. Je zult vaak zien dat iemand op ‘testniveau’ misschien minder scoort. Maar dat de persoon wel een beter overzicht heeft.”
Martin beschrijft dit als de wijsheid die je krijgt als je ouder wordt. “Je bent bijvoorbeeld beter in staat om verbanden te leggen die minder voor de hand liggend zijn; je wordt in bepaalde opzichten creatiever en bent beter in staat om oplossingen te zoeken.” 

Zo flexibel zijn je hersenen

Maar hoe werkt dit dan? “Een van de grote krachten van je hersenen is dat ze zo flexibel zijn. Je brein weet zich aan elke situatie aan te passen, doordat het bestaat uit miljarden zenuwcellen die verbindingen met elkaar maken. Hoe efficiënter die verbindingen zijn, hoe flexibeler je brein is. Je traint je hersenen dus eigenlijk door zoveel mogelijk nieuwe dingen te blijven ontdekken en jezelf uit te blijven dagen. Een goede conditie van je brein kan er zelfs voor zorgen dat eventuele klachten door bijvoorbeeld een hersenaandoening later tot uiting komen.” 

Deze tekst is samengesteld in samenwerking met Leef je Pensioen.