10 vragen en antwoorden over mentale klachten en long covid

Best veel mensen hebben mentale klachten na corona. Je voelt misschien frustratie of verdriet omdat je leven er ineens anders uitziet. Of je hebt door de ziekte last van stress, eenzaamheid, somberheid of angst. Het kan lastig zijn om daarmee om te gaan. Daarom is het niet vreemd dat er tijdens het webinar ‘Mentale klachten en Long Covid’, dat we begin oktober met het Longfonds organiseerden, veel vragen werden gesteld. We hebben de 10 meest gestelde vragen voor je op een rij gezet.

1. Kunnen mijn mentale klachten overgaan? Hoe lang duurt dit dan?

Ja, dit kan. In principe zijn de klachten niet permanent en kun je er volledig van herstellen. Hoe lang dit duurt is voor iedereen verschillend. Belangrijk om te onthouden is dat de mentale klachten die je hebt een normale reactie zijn op een moeilijke situatie. Het is niet gek dat je angstige of sombere gevoelens hebt. En het betekent zeker niet dat je meteen een angststoornis of depressie hebt. Wel is het belangrijk om te leren om op een andere manier te denken. Want blijven hangen in verzet en frustratie zorgt ervoor dat je langer klachten houdt. Als het je zelf niet lukt om je denkwijze te veranderen, dan kun je hier hulp bij vragen, bijvoorbeeld bij een psycholoog.

2. Hoe komt het dat je je soms goed voelt, en vervolgens weer ‘terug bij af’?

Dit is een bekend verschijnsel dat veel coronapatiënten ervaren. Vaak heeft een terugval te maken met het overschrijden van je grenzen. Als je erg ziek bent geweest van corona, dan heeft je lichaam een enorme klap gekregen. Een relatief simpele activiteit die je voor corona moeiteloos kon doen, is nu opeens heel zwaar. Je gaat dan al snel over je grenzen. Soms is er ook geen duidelijke aanwijzing voor een terugval. Het is daarom heel belangrijk dat je de tijd neemt om te herstellen en activiteiten rustig opbouwt. Zoek ook naar herstelmomenten die bij jou passen. Voor de een is dat wandelen, voor de ander een stukje lezen of gewoon even gaan zitten met een kopje thee. Een ergotherapeut kan je hierbij helpen.

3. Hoe ga je om met een terugval of tegenslag?

Als je een terugval of tegenslag hebt, verlies je de controle en ken er een gevoel van onmacht ontstaan. Het is lastig om zo’n machteloze situatie om te vormen. Wat kan helpen is overzicht krijgen. Hou elke dag een dagboek of agenda bij en noteer hoe de dag was. Wat is er gelukt, welk cijfer geef je de dag. Dit hoeft niet lang, een paar woorden is genoeg. Als je dan een terugval hebt, kun je terugkijken naar het hele proces en waar je al gekomen bent. Dit geeft je het gevoel van controle terug. Ook is het belangrijk om je te focussen op wat wel lukt. Wat verder kan helpen is mindfullnes, ademhalingsoefeningen, naar buiten gaan, of even op bezoek bij iemand. Maar wees bovenal lief voor jezelf.

4. Wat is het verschil tussen mentale klachten na corona en een burn-out?

Mentale klachten na corona en kenmerken van een burn-out kunnen soms inderdaad op elkaar lijken. Bij beide is er bijvoorbeeld sprake van lichamelijke en met name mentale overbelasting. Hoewel de klachten op elkaar kunnen lijken, zijn er toch ook duidelijke verschillen. Een burn-out is vaak werkgerelateerd of wordt veroorzaakt door ingrijpende gebeurtenissen of een opstapeling van veranderingen. Bij corona zijn de mentale klachten het gevolg van hoe je reageert op de lastige situatie waarin je zit.

5. Kan stress en onzekerheid over de toekomst mijn mentale klachten verergeren?

Ja, dat kan. In feite zijn stress en onzekerheid voorbeelden van mentale klachten. Hoe je denkt over de situatie waarin je je bevindt, beïnvloedt hoe je ermee omgaat. Dezelfde gebeurtenis kan door twee mensen anders geïnterpreteerd worden. Zo zullen gedachten als “het houdt nooit op” en “het wordt niks” tot frustratie, moedeloosheid en somberheid leiden.

Wil je weten hoe je kan ontspannen?

Lees het hier

6. Hoe zorg ik ervoor dat mijn werkgever mij en mijn klachten begrijpt?

Praat erover en geef duidelijk aan wat je wel of niet kunt. Je werkgever ziet alleen je buitenkant. Hij of zij weet niet hoe lang je daarnaast op de bank of in bed doorbrengt en hoe je je van binnen voelt. Hierom moet je dit zelf goed aangeven. Ook kun je je werkgever verwijzen naar coronaplein of werkcovid19.nl. Hier wordt meer verteld over wat Long Covid inhoudt.

7. Hoe kunnen mensen uit mijn omgeving, zoals partner, kinderen en vrienden, het beste met de situatie omgaan?

Zowel jijzelf als de mensen om jou heen hebben behoefte aan ondersteuning en begrip. Ook voor hen kan de situatie lastig zijn. Het is voor hen in ieder geval belangrijk om goed te luisteren. Je omgeving hoeft niks op te lossen, alleen luisteren en erkennen helpt al. Ze hoeven ook niet te vertellen wat jij wel en niet moet doen of advies te geven.

Ook voor je omgeving is het belangrijk om te praten over de situatie. Zoek eventueel hulp, ga naar de huisarts. Iemand is nooit alleen ziek, het hele gezin en anderen uit je omgeving veranderen door een ziekte.

Je kunt je omgeving ook verwijzen naar de informatie voor naasten op coronaplein. Verder kun je hen naar de webinars op coronaplein te laten kijken. Aan de hand van de webinars kun je dan uitleggen hoe het voor jou is.

8. Kunnen mentale klachten ook een lichamelijke oorsprong hebben? Bijvoorbeeld gefrustreerd of somber zijn door vermoeidheid of hormonale reacties.

Over het algemeen kunnen hormonale veranderingen van invloed zijn op je stemming. Maar dit komt niet bij iedereen voor en voor Long Covid is dit (nog) niet bekend. In ieder geval is ook hierbij weer van belang hoe je over de situatie of gebeurtenis denkt. Als je negatieve gedachten hebt over je vermoeidheid of hormonale reacties, kun je sneller mentale klachten ervaren.

9. Hoe ga je om met de onzekerheid over je herstel?

Erken en accepteer hoe je je voelt. Je mag je slecht voelen. Je gevoel wegdrukken kost alleen maar veel energie. En stel geen termijn wanneer je hersteld wil zijn, maar leef in het hier en nu. Kijk naar wat je vandaag kunt: wat is je emotie, hoe voelt je lijf, wat is je energieniveau? Maak op basis hiervan het plan van die dag. Kijk naar de dingen waar je wel controle over hebt, naar wat je wel lukt en vergelijk jezelf niet met anderen.

10. Bij welke zorgverlener of coach kan ik terecht om aan mijn mentale klachten te werken?

Je kunt terecht bij verschillende zorgverleners, zoals de POH-GGZ, een geestelijk verzorger, maatschappelijk werker, psychotherapeut, psychosomatisch fysiotherapeut psychosociaal therapeut of lotgenotengroep. Ook kun je online informatie opzoeken, bijvoorbeeld via het Informatie- en Verwijscentrum COVID-19 (IVC). Hier kun je terecht voor actuele, betrouwbare informatie en contact met verschillende soorten hulp-, zorg- en dienstverleners. Ook c-support.nu ondersteunt mensen met langdurige klachten.