Hoe overleef ik december?

Sinterklaas, kerst én nieuwjaar. Allemaal achter elkaar in dezelfde maand. Vaak wordt er verwacht dat je gezellig met de rest van de familie meedoet in het vieren van deze feestdagen. Veel mensen met autisme hebben enorm veel moeite met de maand december. Het kan beangstigend en soms zelfs onmogelijk lijken om te overleven. Overprikkeling gegarandeerd. Ik geef je een aantal tips om de december te overleven als je autisme hebt.

1. Waar zie je tegenop en waarom?

Ga eens bij jezelf na waarom je zo opziet tegen de maand december. Zijn het de sociale gelegenheden en interacties die je moet aangaan met mensen? Is het de drukte en chaos om het organiseren heen? Is het het eten? (meer over eetproblemen bij autisme hier) Waarschijnlijk speelt de hoeveelheid prikkels in het algemeen ook een grote rol bij de feestdagen.

2. Stel prioriteiten

Als je weet waar je tegen op ziet en waarom, dan kan je gaan kijken naar wat je hier aan kan doen. Het belangrijkste hierin is prioriteiten stellen. Ga bij jezelf na wat je belangrijk vindt aan de feestdagen. Is het de gezelligheid– ook al zijn sociale interacties vermoeiend–, zijn het de cadeautjes? (meer oorzaken van vermoeidheid vind je hier) Bedenk eens goed wat je belangrijk vindt en wat niet. Schrijf desnoods op wat belangrijk is en waarom dat dit is.

3. Maak duidelijke afspraken

Als je weet wat je belangrijk vind, kun je afspraken gaan maken. Duidelijke afspraken. Als je er tegenop ziet om bij alle feestdagen continu te moeten praten en gezellig te moeten doen, dan kan je afspreken dat je bijvoorbeeld alleen ’s avonds komt opdagen– en misschien zelfs maar één kerstdag, of één nieuwjaarsdag. Als je Sinterklaas niet viert is dat al een feestdag minder. Als je weet dat je overprikkeld gaat raken, spreek dan af dat je af en toe een pauze neemt en je even terugtrekt (meer over overprikkeling hier).

4. Stel grenzen

Het kan zijn dat de mensen om je heen het niet eens zijn met wat je met ze wil afspreken. Ze vinden je ‘ongezellig’ of ‘saai’ als je niet de hele dag mee komt borrelen. Je hebt je grenzen al duidelijk op papier gezet in stappen 2 en 3, dus blijf hierbij. Als je over je grenzen heen gaat en je komt in een meltdown terecht, is het ook niet goed volgens diezelfde mensen. Denk dus vooral aan je eigen gezondheid! De rest komt later wel.

5. Begin op tijd

Om wat druk van de ketel te halen als het gaat om de drukte rondom alles organiseren, is het handig om alvast in november te beginnen met regelen. Tegen de tijd dat het december is, zijn de postbedrijven zo druk dat het best eens langer kan duren voor je cadeautjes en spulletjes er zijn. Dat geeft stress. Begin dus op tijd met het regelen van cadeautjes en afspraken maken voor het eten– met wie, wat, hoe en waar, bijvoorbeeld.

Zo hoef je op de dagen zelf alleen te focussen op jezelf en de feestdag overleven. Ook zal het makkelijker zijn, omdat je executieve functies er soms voor kunnen zorgen dat je ergens niet aan kunt beginnen (meer over executieve functies lees je hier). Het is dan ook handig om dit extra extra op tijd te kunnen proberen (21 tips voor executieve disfunctie vind je hier).

6. Neem pauze

Wanneer je merkt dat het toch allemaal een beetje teveel wordt, neem dan pauze. Het is niet erg om het eventjes rustig aan te doen als dit je helpt om mentaal gezond te blijven. Je kan bijvoorbeeld een koptelefoon meenemen en opzetten als je even wat minder geluid om je heen wilt. Je kan ook wat vaker naar buiten stappen of naar de wc gaan om je terug te trekken. Dat laatste is handig als je naasten niet goed accepteren dat je rust nodig hebt.

7. Focus op de leuke momenten

Probeer tijdens de feestdagen te focussen op de gezelligheid, het lekkere eten of de leuke cadeautjes. Probeer je niet tegen te laten houden door je angsten dat het allemaal misgaat. Als je weet te genieten, lukt het vaak beter om de prikkels niet over te laten lopen.

8. Ga op tijd weg

Verlaat de gelegenheid vóórdat het je teveel wordt. Als je merkt dat je wat meer spanning begint te krijgen en je richting een meltdown gaat, is het allang tijd geweest om te gaan. Maak je niet druk om wat anderen ervan zullen denken en zeggen. Jouw mentale gezondheid gaat voor! Wat anderen denken zegt meer wat over hen dan dat het wat zegt over jou. En als je op tijd weggaat en je je nog steeds krachtig voelt, zal het een boost geven in je zelfvertrouwen de volgende keer dat je een gelegenheid hebt.

9. Neem de tijd om bij te komen

Neem na de feestdagen de tijd om bij te komen. Ga vroeg slapen, eet gezond en beweeg elke dag een beetje. Neem desnoods een paar extra dagen vrij rondom de feestdagen om bij te kunnen komen. Mocht dit niet gaan dan kan je altijd wat rustiger aan doen op je werk. Als iemand hier iets van zegt, kan je altijd zeggen dat de feestdagen je zwaar zijn gevallen. Durf je dit niet te zeggen? Ga dan gewoon net iets vaker wat te drinken halen of naar de wc.

Conclusie

De feestdagen zitten vol prikkels en kunnen soms onmogelijk lijken om doorheen te komen. Deze handleiding geeft je 9 stappen om je goed voor te bereiden op de feestdagen en deze zonder al teveel kleerscheuren te doorlopen. Natuurlijk hangt het er wel vanaf hoe je er al mentaal bij zit en waar je energie voor hebt. Je moet namelijk best voor jezelf op kunnen komen soms, maar dat gaat je lukken!

Zoë is een vrouw in de twintig met autisme. Ook is zij hooggevoelig. En de combinatie van die twee zorgt er soms voor dat ze een wandelende tegenstelling kan zijn. Ze blogt hier, maar ook op haar eigen site, om mensen meer te leren over autisme; door te laten zien hoe je leven erdoor beïnvloedt kan worden. Ze geeft tips en tricks over hoe je bepaalde situaties aan kan pakken en ze deelt haar ervaringen met autisme.