Hersenontsteking (encefalitis)

Kenmerken van een hersenontsteking

De kenmerken hangen af van de ernst en de precieze plek van de hersenontsteking. Ook je leeftijd speelt een rol.

Als je een hersenontsteking hebt, dan kun je last krijgen van klachten zoals:

• in de war zijn
• een slaperig gevoel of zelfs in coma raken
• epilepsie
• problemen met bewegen, bijvoorbeeld door minder kracht in je spieren of een verlamming aan één kant van je lijf
• hoofdpijn
• problemen met denken en onthouden
• veranderingen in je gedrag

Diagnose van een hersenontsteking

Een hersenontsteking begint meestal met veranderingen in je gedrag, problemen met denken en epilepsie. Ook kun je in de war zijn.

Bij een erge ontsteking ontstaan er binnen een paar dagen ernstige klachten. Je kan dan ook problemen krijgen met zien, praten, lopen en wakker blijven. Ook kan je lichaam aan één kant verlamd raken. Met deze klachten kom je vaak eerst bij de spoedeisende hulp in het ziekenhuis.

Hier zal een speciale arts, een neuroloog, het vocht in je hersenen onderzoeken. Zo kan de arts zien of er sprake is van een auto-immuunziekte of een infectie met een virus of bacterie. Hiervoor is een ruggenprik nodig.

Verder maakt de neuroloog bijna altijd een MRI-scan (Magnetic Resonance Imaging) en meet soms ook de activiteit in je hersenen met een EEG (elektro-encefalogram).

Als de resultaten van alle onderzoeken binnen zijn, kan de arts definitief vaststellen of je een hersenontsteking hebt.

Oorzaken van een hersenontsteking

Meestal is een bepaald virus de oorzaak. Zoals het koortslipvirus, het hondsdolheidvirus, het verkoudheidsvirus, waterpokken, of de bof.

Een hersenontsteking kan ook ontstaan door een auto-immuunziekte. Of door een bepaalde bacterie, gist of schimmel.

Behandeling van een hersenontsteking

Als je een hersenontsteking hebt, dan moet je meestal een paar weken in het ziekenhuis blijven. Bij een hersenontsteking door het koortslipvirus kan een arts een antiviraal middel geven: aciclovir. Je krijgt dit middel via een infuus.

Als de ontsteking door een ander virus is ontstaan, dan is er vaak geen medicijn om het virus te stoppen en moet het lichaam zelf tegen het virus vechten.

Is de ontsteking veroorzaakt door een auto-immuunziekte, dan krijg je meestal medicijnen zoals prednison of dexamethason. Bij een hersenontsteking door een bacterie krijg je antibiotica via een infuus.

Bij ernstige klachten kan revalideren nodig zijn. Je oefent dan bepaalde dingen, zodat je deze later zoveel mogelijk zelf kunt.

Dit gebeurt meestal eerst in het ziekenhuis en daarna in een revalidatiecentrum of verpleeghuis. Een fysiotherapeut kan je helpen als je moeite hebt met lopen en bewegen. Bij problemen met praten en slikken kan een logopedist helpen.

Gevolgen van een hersenontsteking

Een hersenontsteking hoeft niet altijd gevolgen te hebben. Soms hou je er niks aan over en word je vanzelf weer helemaal beter.

Maar als de ontsteking ernstig is, dan kun je er binnen een paar dagen of weken aan overlijden. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als het koortslipvirus of hondsholheidvirus de oorzaak is.

Aan een hersenontsteking kun je verschillende lichamelijke en mentale klachten overhouden:

• Iets begrijpen: als je hersenen ernstig beschadigd zijn, dan kun je problemen krijgen met denken en onthouden. Of regelmatig in de war zijn. Dat maakt het moeilijker om iets te begrijpen.
• Jezelf verplaatsen: mogelijk krijg je moeite met lopen en bewegen. Ook kun je last hebben van epilepsie en verlamming.
• Jezelf verzorgen: als je aan één kant van je lichaam verlamd raakt, is het vaak moeilijker om je bijvoorbeeld te wassen en aan te kleden.
• Omgaan met anderen: door problemen met praten, denken en onthouden kan het een uitdaging zijn om gesprekken te voeren en volgen. Ook kan je karakter veranderen.
• Dagelijkse activiteiten: door een hersenontsteking kun je vaker moe, slaperig, in de war of gevoelig zijn. Daardoor heb je niet altijd energie voor dagelijkse activiteiten.
• Meedoen aan de wereld: als er ernstige problemen met bewegen en denken zijn, is meedoen aan de wereld vaak een stuk lastiger.

De Hersenstichting heeft bij het opstellen van deze tekst dankbaar gebruik gemaakt van adviezen van:

• Dr. Matthijs C. Brouwer, neuroloog, Amsterdam UMC