Kenmerken van FAS

Als je baby FAS heeft, dan kun je dat soms herkennen aan bepaalde lichamelijke kenmerken. Zo kan het hoofdje kleiner zijn dan dat van leeftijdsgenootjes. Ook is het mogelijk dat je baby bij de geboorte minder weegt dan een gezond kindje.

Verder kun je merken dat het gezicht van je kind een paar van deze kenmerken heeft:

  • kleine ogen
  • dunne bovenlip
  • plat neusgootje
  • vlak middengezicht
  • wipneus en lage neusbrug
  • smalle kin

Ook kan je kindje last hebben van klachten zoals:

  • moeite met zuigen en drinken
  • moeite met kauwen
  • moeite met leren lopen, zitten en staan
  • moeite met leren praten
Met dank aan de FASstichting voor deze afbeelding.

Diagnose van FAS

Je merkt misschien al bij de geboorte dat je kindje een kleiner hoofdje heeft en minder weegt dan een gezonde baby. Ook kun je merken dat er problemen zijn met bijvoorbeeld zuigen, drinken en kauwen. Of dat de groei en ontwikkeling langzamer gaan.

Met deze kenmerken en klachten kom je vaak eerst bij je huisarts of de arts van het consultatiebureau. Als de arts denkt dat er sprake kan zijn van FAS, dan verwijst die je door naar een speciale arts in het ziekenhuis: een kinderneuroloog.

Deze arts stelt je vragen over het gedrag van je kind en onderzoekt of er sprake is van de kenmerken die bij FAS horen. Ook onderzoekt de arts hoe de hersenen van je kind werken. Bijvoorbeeld door de spiercoördinatie te controleren. De arts kijkt dan of de hersenen goed samenwerken met de spieren.

Als de arts alle kenmerken vindt, krijgt je kind de diagnose FAS. Vindt de arts een paar kenmerken, dan kan er sprake zijn van een andere aandoening die onder de groep van Foetaal Alcohol Spectrum Disorders (FASD) valt. Zoals partieel FAS (pFAS), foetale alcoholeffecten (FAE) of Alcohol Related Neurodevelopmental Disorder (ARND).

Als je een baby met FAS hebt, kan de definitieve diagnose vaak nog niet worden gesteld. Meestal kan dit pas op latere leeftijd, als er problemen met leren of het gedrag ontstaan.

Oorzaken van FAS

Als je tijdens je zwangerschap alcohol drinkt, dan kan er FAS bij je ongeboren kindje ontstaan. Bij het drinken van alcohol komt de stof namelijk niet alleen in jouw bloed, maar ook in het bloed van je baby.

Omdat het lichaam van je baby nog in ontwikkeling is, kan het niet goed omgaan met alcohol. Ook zijn de hersenen extra gevoelig voor de giftige gevolgen van alcohol. Daarom kunnen een paar glazen alcohol de hersenen van je ongeboren kindje al ernstig beschadigen. Bij grotere hoeveelheden alcohol is er kans op grotere schade.

Het is niet bekend welke hoeveelheid alcohol tot FAS kan leiden. Wel zijn de moeders van kinderen met FAS meestal zware drinkers.

Behandeling van FAS

Van FAS kan je kind niet genezen. Wel zijn er medicijnen die kunnen helpen tegen problemen met het gedrag of lichamelijke problemen. Ook bestaan er behandelingen die de klachten minder kunnen maken.

Zo kan een logopedist helpen bij problemen met praten. Als er problemen zijn met bewegen, kan een fysiotherapeut zorgen dat dit makkelijker gaat. En bij problemen met emoties en het gedrag kan een psychiater of psycholoog je kind leren om beter met de aandoening te leven.

Soms zorgt FAS voor problemen met zien, horen, de nieren of het hart. Een behandeling hiervoor kan dan mogelijk zijn.

Gevolgen van FAS

Door FAS ontwikkelt je kind zich mogelijk langzamer dan gezonde kinderen. Daardoor kunnen er op elke leeftijd andere problemen ontstaan. Dit betekent ook dat je kind last kan houden van mentale en lichamelijke klachten, zelfs als het volwassen is. 

FAS kan verschillende gevolgen hebben voor het dagelijks leven van je kind:

  • Iets begrijpen: door problemen met leren, onthouden of het opnemen van informatie kan het lastiger zijn om iets te begrijpen. Bij ernstige problemen kan speciaal onderwijs nodig zijn.
  • Jezelf verplaatsen: er kunnen problemen zijn met zien, horen en bewegen. Ook kan je kind moeite hebben met het bewaren van het evenwicht. Lopen of fietsen is in dat geval vaak moeilijker.
  • Jezelf verzorgen: het kan zijn dat je kind een grotere kans heeft om mentale klachten of problemen met drugs en alcohol te krijgen. Dit maakt het moeilijker om goed voor zichzelf te zorgen.
  • Omgaan met anderen: FAS kan leiden tot problemen met emoties, seks en het gedrag. Ook kunnen er kenmerken van ASS zijn. Daardoor kan het zijn dat je kind moeite heeft om met anderen om te gaan en professionele hulp nodig heeft om dit te leren.
  • Dagelijkse activiteiten: door de verschillende lichamelijke en mentale problemen kan het lastig zijn om bepaalde dagelijkse activiteiten zelf te doen. Bij ernstige klachten is het mogelijk dat je kind niet alleen kan wonen en hier altijd begeleiding bij nodig heeft. 
  • Meedoen aan de wereld: door de gevolgen van FAS kan het voor je kind moeilijker zijn om mee te doen aan de wereld. Zo kan het lastiger zijn om vrienden te maken, gezond te leven en een baan te vinden en houden.

De Hersenstichting heeft bij het opstellen van deze tekst dankbaar gebruik gemaakt van adviezen van:

  • Drs. Gabré Witteveen, GZ-psycholoog FAS polikliniek bij Gelre Ziekenhuis Zutphen