fMRI kan van belang zijn voor fundamenteel hersenonderzoek, maar ook voor het inschatten van risico’s bij neurochirurgische ingrepen. In tegenstelling tot MRI, die alleen de ligging en grootte van een orgaan weergeeft, kan met fMRI de plaats van de hersenactiviteit worden bepaald. Tijdens een MRI moet de patiënt stilliggen en tijdens een fMRI moet de patiënt dan ook opdrachten uitvoeren. Een groot voordeel van fMRI is dat deze onderzoekstechniek bijna geen belasting is voor de patiënt en er wel een beeld van de hersenen in actieve toestand verkregen kan worden.
Werking fMRI
Het verschil tussen zuurstofrijk en zuurstofarm bloed wordt door de fMRI gemeten op basis van hun aantrekkingskracht tot de MRI-magneet. De aantrekkingskracht wordt bepaald door de rode en witte bloedlichamen. Rode bloedlichaampjes bevatten het molecuul hemoglobine en geven bloed zijn rode kleur. Hemoglobine bevat ook hele kleine ijzerdeeltjes. Deze zogenaamde ijzer-ionen zorgen ervoor dat hemoglobine aantrekkingskracht door een magneet heeft. Via hemoglobine kan het bloed zuurstof transporteren. Wanneer de ijzer-ionen met zuurstof zijn verbonden, hebben ze geen aantrekkingskracht meer tot de magneet.
FMRI meet de verandering in magnetische aantrekkingskracht van het bloed in de hersenen over de tijd. Deze verandering hangt samen met verandering in het zuurstofgehalte. Veranderingen van het zuurstofgehalte hangen weer samen met veranderingen in de hersenactiviteit. Als een bepaald gebied van de hersenen actief is tijdens het uitvoeren van een opdracht, zal dat gebied meer zuurstof gebruiken. Dit is zichtbaar op de fMRI.
Het apparaat
Tijdens het maken van een fMRI-scan komt de patiënt in een lange tunnel te liggen. Omdat het hoofd stil moet blijven liggen, wordt er een spoel (headcoil) om het hoofd geplaatst, met aan de zijkant kussentjes, zodat het hoofd niet meer kan bewegen. Vaak krijgt de patiënt oordopjes in om de oren te beschermen tegen het harde geluid van de scanner. Verder wordt er een koptelefoon gegeven zodat er gesproken kan worden met de laborant en eventueel muziek geluisterd kan worden.
Als de patiënt opdrachten uit moet voeren kan hij via een spiegeltje naar buiten kijken. Op een beeldscherm voor de MRI-scanner kunnen eventueel bewegende beelden worden aangeboden. Door op een soort afstandsbediening knoppen in te drukken kan de patiënt eventueel bepaalde opdrachten uitvoeren door en kan de reactie (en de bijbehorende hersenactiviteit) gemeten worden.
Wetenschappelijk onderzoek
FMRI is een veelgebruikte techniek in wetenschappelijk onderzoek. Op deze manier kunnen ze nagaan welke gebieden in de hersenen betrokken zijn bij complexe taakverrichtingen. Deze taakverrichtingen kunnen betrekking hebben op waarneming, motoriek maar ook op hogere cognitieve functies zoals het geheugen, de taal en het bewustzijn.