Kenmerken

Door te weinig zuurstof in je hersenen kunnen er allerlei lichamelijke en mentale klachten ontstaan. De kenmerken zijn voor elke patiënt weer anders. Hoe ernstiger de schade, hoe meer klachten.

Lichamelijke kenmerken

Lichamelijke klachten die kunnen voorkomen zijn:

  • je hebt problemen met bewegen
  • je hebt problemen met zien
  • je spieren zijn stijf of gespannen
  • je kunt je plas niet goed ophouden (incontinentie)
  • je hebt last van bevende armen en/of benen

Mentale kenmerken of problemen met denken

Ook kunnen er mentale klachten of problemen met denken ontstaan. Mogelijke klachten zijn:

Diagnose van hersenschade door te weinig zuurstof

Hersenschade door een gebrek aan zuurstof ontstaat meestal in situaties waarbij je leven in gevaar is. De kans is dus groot dat je op de intensive care in het ziekenhuis hebt gelegen. Hier zal een speciale arts, zoals een neuroloog of cardioloog, je onderzoeken. Als je kunt praten, zal de arts ook vragen stellen over je klachten.

Met een MRI-scan (Magnetic Resonance Imaging), een PET-scan (Positronemissietomografie)  SPECT-scan (Single Photon Emission Computed Tomography) of een EEG-onderzoek kan de neuroloog je hersenen onderzoeken. Met een EEG-onderzoek kan de neuroloog in de eerste dagen duidelijk krijgen hoe ernstig de schade is. Soms kan het zijn dat de ernst van de klachten niet hetzelfde is als de grootte van het hersenletsel op de scan. De klachten die je kan ervaren na zuurstof tekort worden dan verder onderzocht door een neuropsycholoog. Verschillende testen kunnen hierbij gebruikt worden om te kijken hoe je functioneert.

Oorzaken van hersenschade door te weinig zuurstof

Een gebrek aan zuurstof in je hersenen kan ontstaan door een oorzaak van buitenaf. Zoals het gebruik van alcohol of drugs. Of door een gevaarlijke situatie waarin je niet meer goed kunt ademen. Bijvoorbeeld doordat je bijna verdrinkt of bijna stikt. Of omdat je een giftige stof inademt, zoals koolmonoxide.

Een lichamelijk probleem kan ook tot een gebrek aan zuurstof leiden. Zoals een hartstilstand, een hartinfarct, ernstige longproblemen, of een lange aanval van epilepsie.

Behandeling van hersenschade door te weinig zuurstof

Als je hersenen langer dan 6 minuten geen zuurstof krijgen, dan leidt dat bijna altijd tot schade die niet kan worden genezen. Dit heet niet-aangeboren hersenletsel (NAH).

Een team van speciale zorgverleners kan je helpen om beter met je klachten te leren leven:

  • Een neuropsycholoog kan je problemen met denken beoordelen en behandelen.
  • Een logopedist/klinisch linguïst kan je helpen als je problemen hebt met praten en/of begrijpen.
  • Een fysiotherapeut kan je leren om makkelijker te bewegen.
  • Een ergotherapeut kan je nieuwe manieren leren om dagelijkse activiteiten zoveel mogelijk zelf te blijven doen.
  • Als je moeite hebt met het accepteren van je problemen, dan kunnen een psycholoog en een maatschappelijk werker je hiermee helpen.

Soms reageer je door een gebrek aan zuurstof niet of nauwelijks op je omgeving. Bijvoorbeeld omdat je in coma bent geraakt na een reanimatie. Als dat zo is, dan wordt je in het ziekenhuis behandeld door speciale artsen: een neuroloog en een intensivist. Het doel van deze behandeling is voorkomen dat je lichaam verder achteruit gaat. Artsen kunnen er niet voor zorgen dat je sneller uit de coma komt. Of dat je sneller herstelt van de hersenschade.

Een coma kan ook in stand worden gehouden door artsen. Dit wordt een kunstmatige coma genoemd. De artsen geven je dan slaapmiddelen en zorgen dat je lichaam wordt gekoeld. Dit voorkomt dat je hersenen verder beschadigd raken.

Tijdens coma krijg je sondevoeding: vloeibaar eten via een dun plastic slangetje dat naar je maag loopt. Vaak moet je ook beademd worden door een speciaal apparaat.

Wanneer het na de coma weer mogelijk is om kleine dagelijkse dingen zelf te doen, dan kan je bij de revalidatie terecht. Daar leer je weer je leven op te pakken.

Als iemand uit coma komt maar niet goed wakker wordt, dan starten artsen een speciale behandeling voor een langdurige bewustzijnsstoornis (LBS).

Gevolgen van hersenschade door te weinig zuurstof

Als je hersenen te lang onvoldoende zuurstof krijgen, dan heeft dat bijna altijd blijvende gevolgen. De gevolgen verschillen per persoon. Het kan zijn dat je klachten hebt waar je prima mee kunt leven. Maar de schade kan ook zo ernstig zijn dat je in coma raakt en niet meer wakker wordt. Of dat je eraan komt te overlijden.

Er kunnen gevolgen zijn voor allerlei gebieden van je leven:

  • Iets begrijpen: door problemen met onthouden en ergens je aandacht bijhouden kan het lastiger worden om de wereld om je heen te begrijpen.
  • Jezelf verplaatsen: het kan zijn dat je moeite hebt met bewegen of lopen. Ook kun je sneller verdwalen, omdat je niet meer herkent waar je bent.
  • Jezelf verzorgen: het is moeilijker om voor jezelf te zorgen als je problemen hebt met plassen, zien, bewegen en/of onthouden. Bij ernstige klachten kan het zijn dat je hulp van anderen nodig hebt.
  • Omgaan met anderen: soms vergeet je wat iemand tegen je gezegd heeft. Of je hebt moeite met het vinden van woorden. Dat maakt het lastig om gesprekken te voeren en te volgen. Als je gedrag veranderd is, dan kan dat ook grote invloed hebben op je sociale leven.
  • Dagelijkse activiteiten: bij ernstige klachten kunnen dagelijkse activiteiten, zoals koken en sporten, een flinke uitdaging worden. Het kan ook zijn dat je vaak erg moe bent en daardoor weinig energie hebt voor dingen.
  • Meedoen aan de wereld: hersenschade kan leiden tot lichamelijke klachten en problemen met denken. Hoe ernstiger je klachten, hoe moeilijker het is om mee te doen aan de wereld.

De Hersenstichting heeft bij het opstellen van deze tekst dankbaar gebruik gemaakt van adviezen van:

  • Dr. Liesbeth van der Wal, beleidsadviseur, Hartstichting