Onderzoek

De Hersenstichting draagt bij aan onderzoek waarbij het doel is om in het laboratorium een werkend model van de bloed-hersenbarrière na te maken en die te koppelen aan nagemaakte mini-hersenen. Als dat lukt, maakt dit veel nieuwe onderzoeken naar medicijnen voor hersenaandoeningen mogelijk. Dat geeft veel mensen met een hersenaandoening hoop op het vertragen, stoppen of zelfs genezen van hun aandoening.

Fotocredit: Proefdiervrij, gemaakt door Bas Keijzers.

De Hersenstichting steunt onderzoek om een goede behandeling tegen slapeloosheid (insomnie) voor iedereen toegankelijk te maken. Als mensen met slaapproblemen sneller toegang hebben tot een behandeling, leidt dit eerder tot een betere nachtrust. Hierdoor hebben ze een kleinere kans op andere klachten en hersenaandoeningen.

De Hersenstichting draagt bij aan onderzoek van het Amsterdam UMC. De onderzoekers willen weten of een bestaande behandeling tegen slapeloosheid ook helpt bij mensen met een angststoornis die slecht slapen. Als mensen met angstklachten beter slapen, kan hun angst beter behandeld worden. Hierdoor verbetert voor hen de kwaliteit van leven. Een op de drie mensen in Nederland krijgt te maken met angstklachten.

De bloed-hersenbarrière beschermt je hersenen als een soort filter. Goede stoffen mogen erdoor, slechte stoffen worden tegengehouden. Dat gaat vaak goed, behalve bij veel soorten medicijnen. Die worden ook tegengehouden, terwijl ze juist naar de hersenen moeten. Dit is een groot probleem bij de behandeling van veel hersenaandoeningen, zoals hersentumoren en alzheimer.

De onderzoekers willen weten of medicijnen beter aankomen als ze de bloed-hersenbarrière heel even open zetten. Dat kan met behulp van ultrageluid. Dit zijn hoge tonen die mensen niet kunnen horen. Deze tonen zorgen voor trillingen, die de cellen van de bloed-hersenbarrière laten bewegen. Zo ontstaat er ruimte tussen de cellen, waar het medicijn doorheen kan. Deze techniek heet Focused Ultrasound (FUS).

De ziekte van Parkinson is een ingewikkelde hersenziekte die niet te genezen is. De komende jaren zal het aantal mensen met parkinson in Nederland enorm toenemen, van ruim 50.000 patiënten nu naar 80.000 patiënten in 2040. Die groeiende groep patiënten willen we zoveel mogelijk helpen. Daarom steunt de Hersenstichting verschillende projecten om klachten van patiënten te verminderen en de behandeling van de ziekte te verbeteren.

Een beroerte is een hersenaandoening die enorme gevolgen kan hebben voor de patiënt en familie. Vaak is er blijvende schade en heb je als patiënt hulp nodig van anderen. Daarom steunt de Hersenstichting verschillende projecten om beroertes te voorkomen en om klachten van patiënten te verminderen.

Gezonde darmen, gezonde hersenen? Hoe zit dat?

De onderzoekers willen meer te weten komen over de invloed van de darmen bij veel voorkomende hersenaandoeningen. Het gaat om de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson, schizofrenie en bipolaire stoornis. In Nederland hebben meer dan 400.000 mensen last van een van deze aandoeningen.

De Hersenstichting draagt bij aan onderzoek van Basalt Revalidatie. De onderzoekers willen manieren vinden om de app Ommetje van de Hersenstichting te verbeteren voor mensen met een beperking. Dat is belangrijk, omdat mensen met een beperking zo ook de app kunnen gebruiken om bewegen leuker en makkelijker te maken.

Als je hoofd een plotselinge klap krijgt, kunnen je hersenen schade oplopen. Dat noemen we traumatisch hersenletsel. Je kunt direct na het letsel klachten krijgen, maar ook zelfs jaren later nog. Dat komt omdat je hersenen in de dagen na het ongeluk reageren alsof er een ontsteking is. Je hersenen zwellen dan op en komen klem te zitten in je schedel. Dat kan voor ernstige klachten zorgen die je pas later opmerkt.

De onderzoekers, onder leiding van prof. Wilco Peul, willen de kans op latere klachten verkleinen door het toepassen van het bestaande medicijn Cinryze.

Elk jaar lopen 20.000 jongeren NAH op. Deze jongeren en hun familie krijgen vaak niet de juiste zorg. Hun problemen worden niet altijd goed herkend en het duurt vaak lang voordat ze een goede behandeling krijgen. Kortom: jongeren met NAH krijgen niet altijd de juiste zorg, op het juiste moment en op de juiste plek.

De Hersenstichting draagt met € 201.000 bij aan een project van Basalt Revalidatie. Doel van het project is om jongeren tot 25 jaar met niet-aangeboren-hersenletsel (NAH) betere zorg te geven.

In 2019 kwamen ongeveer 78.200 mensen met een hersenschudding bij de huisarts. Meestal gaan klachten als hoofdpijn en misselijkheid na een paar dagen of weken weer weg. Maar 10 tot 30% van de mensen met een hersenschudding houdt langer dan 3 maanden last van klachten zoals vermoeidheid en overprikkeling. Sommige mensen gaan daarom naar Amerika voor een behandeling die CFX heet. Die behandeling is erg duur en wordt niet vergoed door je zorgverzekering. Ook is het nog niet bewezen dat deze behandeling ook echt werkt.

De onderzoekers willen onder andere graag weten of CFX helpt als je na een hersenschudding langer last hebt van klachten. En als dat zo is, willen ze ook weten hoe dat precies werkt.

Bij Frontotemporale dementie (FTD) sterven je hersencellen af. Dat zorgt voor klachten als moeite met praten, bewegen en gedrag. De onderzoekers willen meer weten over wat er precies in de hersenen gebeurt bij mensen met FTD. Dat is nodig om uiteindelijk een medicijn te kunnen ontwikkelen. Het onderzoek staat onder leiding van dr. Wiep Scheper van het AmsterdamUMC.

Dr. Wiep Scheper: “Met dit onderzoek wordt een belangrijke stap gezet naar het ontrafelen van FTD. Er is nog geen medicijn voor dementie, maar door dit onderzoek omen weer dichterbij.”

Voor mantelzorgers is de druk bij Frontotemporale dementie (FTD) extra groot. Door de jonge leeftijd hebben zij naast de mantelzorg vaak nog een druk leven.

Partner in Balans is een bestaand online programma voor naasten van patiënten met dementie. Het helpt naasten om een goede balans te vinden tussen de zorgtaken voor hun naaste en hun eigen gezondheid. Prof. dr. Marjolein de Vugt wil dit programma ook geschikt maken voor naasten van FTD-patiënten.

In 2019 waren er bij de huisarts 777.000 mensen bekend met een aandoening die kan leiden tot niet-aangeboren hersenletsel (NAH), zoals een beroerte en traumatisch hersenletsel. De Hersenstichting draagt bij aan onderzoek van de Universiteit Maastricht, onder leiding van Caroline van Heugten en Tom Smejka. De onderzoekers willen patiënten helpen die na hersenschade vaak moe zijn. Het gaat om mensen die een beroerte hebben gehad, of hersenschade hebben na een ongeluk.

In 2020 was er één ding dat ons leven beheerste: COVID-19. Over de gevolgen op de lange termijn is vrijwel niets bekend. Wel lijkt het erop dat COVID-19 ook de hersenen aantast. Het is nog niet duidelijk hoe COVID-19 de hersenen beschadigt en waar mensen na de ziekte nog last van kunnen hebben. Daarom is er ook geen goede behandeling. De Hersenstichting draagt met € 325.000 bij aan onderzoek onder leiding van Caroline van Heugten en Janneke Horn. De onderzoekers willen weten of COVID-19 inderdaad voor hersenschade zorgt. En als dat zo is, hoe dat gebeurt en welke schade dat is.

Volgens het RIVM is ruim een kwart miljoen mensen met migraine bekend bij de huisarts. Migraine is een aanval van hoofdpijn, die dagen kan duren. Doorgaan met dagelijkse dingen lukt nauwelijks meer. De Hersenstichting ondersteunt ‘The Migraine – WHAT! Study’ van onderzoeker dr. Gisela M. Terwindt. Dit onderzoek probeert de exacte rol van hormoonschommelingen bij migraine-aanvallen bij vrouwen te achterhalen en een preventieve behandeling te vinden. 

Mensen met een psychose zien overal aanwijzingen dat anderen hen kwaad willen doen. Ze weten zeker dat ze gevaar lopen, terwijl dat niet zo is. Zulke extreme achterdocht maakt bang en gestrest. De achterdocht zorgt er voor dat mensen zich terugtrekken uit het gewone dagelijkse leven. Wim Veling (UMCG) doet onderzoek naar een VR-behandeling voor mensen met extreme achterdocht door een psychose.

Clusterhoofdpijn is een van de meest extreme vormen van pijn en wordt daarom soms ‘zelfmoordhoofdpijn’ genoemd. Clusterhoofdpijn komt bij 1 op de 1000 mensen voor en heeft een grote impact op het dagelijks leven. Dr. Rolf Fronczek (LUMC) doet onderzoek naar een nieuwe behandeling met een GON-injectie. 

De Hersenstichting draagt met ruim € 200.000 bij aan het programma Gezonde Generatie. Dit is een samenwerking van 24 gezondheidsfondsen, waaronder de Hersenstichting. Het doel hiervan is om de Nederlandse jeugd zo gezond mogelijk te maken. Het gaat hierbij om lichamelijke gezondheid, maar ook om mentale gezondheid. De Hersenstichting zet zich samen met andere partners binnen de Gezonde Generatie in op het thema mentale gezondheid.

Samen met meer dan 30 partners, draagt de Hersenstichting bij aan een groot onderzoeksproject naar de ziekte van Alzheimer. Het project heeft als doel om alzheimer te stoppen. Als deze hersenaandoening kan worden gestopt voordat deze begint, voorkomt dit dat mensen in de toekomst door alzheimer dementie krijgen. Dat is belangrijk, want in Nederland hebben nu al bijna 300.000 mensen dementie.

Dit onderzoek heeft geleid tot meer kennis over de aandoening CADASIL en een mogelijke behandeling die CADASIL kan stoppen of zelfs voorkomen. Dit biedt hoop voor mensen met deze hersenaandoening, voor wie er nu nog geen behandeling is.

Ook kan deze vorm van gentherapie in de toekomst mogelijk ook worden ingezet voor andere erfelijke hersenaandoeningen.