Onderdelen van de hersenen
De hersenen wegen ongeveer 1 tot 1,5 kg. Ze bestaan uit verschillende onderdelen.
Grote hersenen
De hersenbalk verbindt deze twee helften. Informatie uit de ene helft wordt via de hersenbalk razendsnel doorgegeven aan de andere helft.
De grote hersenen bestaan verder uit vier delen, die we kwabben noemen. Die kwabben hebben allemaal hun eigen kenmerken en functies.
Voorhoofdskwab (frontaalkwab)
Deze kwab wordt gezien als het deel dat de moeilijkste taken van de hersenen verzorgt. De voorhoofdskwab is belangrijk bij dingen die te maken hebben met nadenken en emoties. Het helpt je bijvoorbeeld om een plan te maken, of om taken uit te voeren. Dit deel van de hersenen voorkomt ook dat je zomaar dingen doet zonder erbij na te denken.
Wandbeenkwab (pariëtaalkwab)
Deze kwab is belangrijk voor je zintuigen en voor het nadenken. Het helpt om je te snappen wat je ziet, hoort, voelt, ruikt en proeft. Daarnaast is dit deel van de hersenen actief als je ergens je aandacht bij moet houden. Het helpt ook met lezen, rekenen en ruimtelijk inzicht.
Achterhoofdskwab (occipitaalkwab)
Dit is de kleinste hersenkwab, die vooral belangrijk is voor het kunnen zien.
Slaapkwab (temporaalkwab)
Deze kwab ligt aan de zijkant van hersenen. De naam is wat verwarrend, want de kwab heeft niets te maken met slapen. Wel is de slaapkwab belangrijk voor taal en je geheugen. Lees meer over de functies van de grote hersenen.
Kleine hersenen
De kleine hersenen bestaan net als de grote hersenen uit twee helften. Het deel dat deze helften met elkaar verbindt heet de vermis cereblli. De kleine hersenen zijn belangrijk bij beweging. Ze houden in de gaten of elke beweging doet wat-ie moet doen en zorgen voor aanpassingen als dat nodig is.
Raken de kleine hersenen beschadigd? Dan merk je dat aan je bewegingen. Iets simpels als een kopje koffie pakken kan dan al heel moeilijk zijn. Je hebt minder controle over je bewegingen, het lijkt wel alsof je dronken bent.
Hersenschors
De hersenschors is de buitenste laag van de hersenen en wordt ook wel cortex genoemd. Het oppervlak van de hersenschors is veel groter dan het lijkt. Dat komt omdat het bestaat uit allerlei kronkels en groeven, een beetje zoals een opgefrommelde handdoek.
De kronkels die omhoog gaan heten gyri, de groeven die omlaag gaan noemen we sulci. Door deze vorm passen er in een klein deel van de hersenen veel meer hersencellen.
Hersenstam
De hersenstam is de verbinding tussen de grote hersenen, het ruggenmerg en de kleine hersenen. De hersenstam is belangrijk voor veel functies waar je niet bij nadenkt. Zoals bijvoorbeeld reflexen, je ademhaling en het regelen van de bloedsomloop in je lichaam. Maar ook dat je ‘s avonds moe wordt en ‘s ochtend weer wakker wordt.
Wil je meer weten over alle verschillende onderdelen? Bekijk dan hier de anatomie van de hersenen.
Het centrale zenuwstelsel
Je hersenen en je ruggenmerg vormen samen het centrale zenuwstelsel. Het ruggenmerg ligt in je wervelkolom. Het zorgt voor een verbinding tussen de hersenen en de rest van het lichaam.
Via het ruggenmerg sturen de hersenen seintjes naar de verschillende delen van je lichaam. Bijvoorbeeld naar je benen als je wil bewegen. Je lichaamsdelen kunnen ook berichten terug sturen naar je hersenen. Zo kun je bijvoorbeeld pijn voelen wanneer je je gestoten hebt.
Bloedvaten
Om goed te kunnen functioneren, hebben de hersenen voedingsstoffen nodig. Deze krijgen ze via het bloed. Een netwerk van bloedvaten zorgt ervoor dat er steeds voldoende zuurstof en voedingsstoffen naar de hersenen gaan.
Bescherming van de hersenen
Omdat de hersenen zo belangrijk zijn, worden ze op verschillende manieren goed beschermd.
De schedel en hersenvliezen
Allereerst zijn de hersenen ingepakt in een harde schedel. Binnenin de schedel zitten er om de hersenen drie hersenvliezen.
In de ruimte tussen de twee binnenste vliezen lopen veel bloedvaten en bevindt zich hersenvocht. De hersenen drijven als het ware in dit hersenvocht, dat als een soort stootkussen voor de hersenen werkt.
Het hersenvocht wordt drie keer per dag helemaal vervangen. Hierdoor kunnen afvalstoffen steeds snel worden afgevoerd.
De bloed-hersenbarrière
De bloed-hersenbarrière beschermt je hersenen tegen schadelijke stoffen. Het is een soort grens tussen het bloed en de hersenen: goede stoffen mogen erdoor, slechte stoffen niet.
Om de bloedvaten heen zit een laagje van speciale cellen om ze te beschermen. Deze cellen vormen samen de bloed-hersenbarrière.
Lees meer over de bloed-hersenbarrière.