Kenmerken van vasculaire dementie

Door vasculaire dementie kun je plots last krijgen van klachten. Maar het kan ook zijn dat je klachten langzaam ontstaan. Soms kunnen er periodes zijn waarin je je beter voelt en er minder last van hebt.

Mentale klachten

Door vasculaire dementie krijg je meestal last van mentale klachten, zoals:

Lichamelijke klachten

Ook kunnen er lichamelijke klachten zijn, zoals:

  • moeite met lopen en je evenwicht bewaren
  • problemen met slikken
  • moeite met je plas ophouden: incontinentie
  • zwakke spieren aan één kant van je lichaam
  • weinig of geen gevoel in je lichaam of een deel van je lichaam
  • verlamming
  • epilepsie

Niet iedereen met vasculaire dementie heeft dezelfde klachten. De klachten hangen af van welke plekken in je hersenen beschadigd zijn en hoe ernstig deze schade is.

Diagnose van vasculaire dementie

Als je vasculaire dementie hebt, dan kun je merken dat je langzamer praat, denkt en beweegt. Ook kun je bijvoorbeeld stijve spieren hebben en moeite met lopen. Of zwakke spieren aan één kant van je lichaam. Met deze klachten kom je vaak eerst bij je huisarts.

De huisarts zal je vragen stellen over je klachten. Soms is het ook nodig om je bloed en urine te onderzoeken. Zo kan je huisarts vaststellen of er een andere oorzaak voor je klachten kan zijn. Zoals een depressie, verkeerd gebruik van medicijnen, of een tekort aan vitaminen. Ook kan de huisarts je geheugen onderzoeken met een test: de Mini Mental State Examination (MMSE).

Als er sprake kan zijn van vasculaire dementie, maakt de huisarts een afspraak met één van je naasten. In dit gesprek zal de arts je naaste vragen stellen over mogelijke veranderingen in je karakter, geheugen en manier van praten.

Als de huisarts denkt dat verder onderzoek nodig is, dan krijg je een doorverwijzing naar een speciale arts bij een geheugenpoli of het ziekenhuis, zoals een neuroloog of een geriater.

Deze arts zal je vragen stellen over je klachten en je problemen met denken onderzoeken. Dit kan gebeuren met een aantal tests en vragenlijsten. Soms is het ook nodig om een MRI-scan (Magnetic Resonance Imaging) te maken. Hierna kan de arts bepalen of je vasculaire dementie hebt.

Er bestaan verschillende vormen van vasculaire dementie, zoals de ziekte van Binswanger.

Oorzaken van vasculaire dementie

Vasculaire dementie ontstaat door schade aan de bloedvaten in je hersenen. Dit komt vaak door een beroerte, een TIA, of suikerziekte. Je kunt deze aandoening ontwikkelen na een paar kleine TIA’s of beroertes. Maar ook al na één groot infarct, bijvoorbeeld.

Het kan ook zijn dat er geen duidelijke oorzaak voor de ziekte is. Artsen denken dat aanleg in de genen voor een deel kan bepalen of je dement wordt. Hoe dit precies zit, is nog onduidelijk. Wat wél duidelijk is, is dat je manier van leven (leefstijl) een belangrijke rol speelt. Een ongezonde leefstijl kan het risico op vasculaire dementie vergroten.

Behandeling van vasculaire dementie

Van vasculaire dementie kun je niet genezen. Wel kan een team van speciale artsen zorgen dat je minder last hebt van klachten.

Een psycholoog kan je beter leren omgaan met je problemen met denken. Als je in de war, angstig of ernstig somber bent, dan kan een psychiater je advies of medicatie geven.

Een fysiotherapeut kan je helpen om makkelijker te lopen en bewegen. En een ergotherapeut kan je manieren leren om dagelijkse activiteiten zoveel mogelijk zelf te blijven doen.

Als de vasculaire dementie is ontstaan door een hart- of vaatziekte, dan zal een cardioloog je behandelen om verdere schade zoveel mogelijk tegen te houden.

Als je ongezond leeft, dan is het belangrijk om je levensstijl aan te passen. Zo kun je verdere hersenschade voorkomen. Dit houdt meestal in: stoppen met roken, afvallen, genoeg bewegen, gezond eten en minder alcohol drinken. Lees hier hoe je je hersenen zo gezond mogelijk houdt.

Gevolgen van vasculaire dementie

De gevolgen van vasculaire dementie verschillen per persoon. De meeste patiënten overlijden binnen 5 jaar na de diagnose. Maar je kunt ook meer dan 15 jaar met de ziekte leven.

Hoe dit loopt, hangt af van je leeftijd, de ernst van de ziekte en of je ook andere aandoeningen hebt. Als je ouder bent, dan krijg je vaak vasculaire dementie tegelijk met de ziekte van Alzheimer.

Vasculaire dementie heeft verschillende gevolgen voor je dagelijks leven:

  • Iets begrijpen: je kunt steeds meer moeite krijgen met het begrijpen en leren van informatie. Meestal krijg je later ook problemen met onthouden.
  • Jezelf verplaatsen: als je verschillende lichamelijke klachten hebt, wordt het een stuk moeilijker om te lopen, wandelen en fietsen. Zo kun je last hebben van stijve spieren, een verlamd been of epilepsie.
  • Jezelf verzorgen: douchen, tandenpoetsen, jezelf aankleden. Door de problemen met bewegen kunnen deze dingen een stuk moeilijker worden. Ook eten en drinken is vaak lastiger door problemen met slikken.
  • Omgaan met anderen: gesprekken voeren en volgen kan een uitdaging worden. Zo kan het lastig zijn om de juiste woorden te vinden. Of om je aandacht bij het gesprek te houden. Verder kun je merken dat je humeur vaak wisselt en dat je karakter verandert.
  • Dagelijkse activiteiten: door de klachten kun je erg somber worden. Het kan zijn dat je je hobby’s niet meer kunt doen. Of dat je weinig energie hebt voor dagelijkse activiteiten.
  • Meedoen aan de wereld: deze ziekte leidt tot steeds meer mentale en lichamelijke gevolgen. Hoe ernstiger je klachten, hoe moeilijker het wordt om mee te doen aan de wereld.

De Hersenstichting heeft bij het opstellen van deze tekst dankbaar gebruik gemaakt van adviezen van:

  • Prof. dr. Marcel Olde Rikkert, hoogleraar geriatrie, afd. Geriatrie & Radboudumc Alzheimer centrum te Nijmegen